Nazwa metawersum powstała z połączenia przedrostka meta-, oznaczającego „ponad, poza”, oraz uniwersum, czyli „wszystko, wszechświat”. Już sam wstęp etymologiczny do tego, co postaramy się jasno przedstawić w naszym artykule, sugeruje, czym jest metaverse – poza-, a może ponadwszechświatem, alternatywną rzeczywistością, która wcale nie jest aż tak odległa, jak mogłoby się wydawać. Na czym polega metawersum i jak może wpłynąć na branżę e-commerce?
Czym jest metawersum i jakie są jego cele? Koncepcja oraz przykłady
Koncepcja metawersum narodziła się w powieści science-fiction Zamieć Neala Stephensona i podobnie jak inne idee, które niegdyś funkcjonowały wyłącznie w sferze wyobraźni, powoli staje się rzeczywistością.
Metawersum jest połączeniem współdziałających innowacji technologicznych – NFT, handlu społecznościowego, a także rozszerzonej i wirtualnej rzeczywistości. W założeniach ma objąć swoim zasięgiem wiele przestrzeni wirtualnych, stanowiąc być może następną wersję obecnego internetu, eksplorowanego przez awatara reprezentującego użytkownika metawersum. W ten sposób pozwoli użytkownikom wykorzystać przestrzeń trójwymiarową do pracy, edukacji, spotkań towarzyskich, rozrywki czy zakupów, przenosząc w pewnym sensie VR do realnego świata.
Warto zaznaczyć, że choć dziś nie istnieje jeszcze rozległy i połączony metawersum, to jednak w sieci odnajdziemy bez trudu wiele działających platform i projektów bazujących na podobnej idei.
Second Life
Second Life jest tym, co sugeruje nazwa – alternatywnym, drugim życiem, wirtualnym środowiskiem 3D, w którym użytkownicy reprezentowani przez awatary, realizują głównie cele towarzyskie, zakupowe i religijno-medytacyjne. Projekt posiada własną walutę (linden dollars), za którą można nabyć zarówno przedmioty (głównie skóry i ubrania dla awatara), jak i różnego rodzaju usługi. Zasadniczym celem Second Life jest interakcja – w tej grze nikt nie walczy z robotami ani nie zdobywa skarbów.
Piaskownica
Piaskownica to gra, w której uczestnicy mogą kupować ziemię, budować na niej, a następnie sprzedawać ją na rynkach NFT (np. Open Sea). Gracz może przyjąć zarówno rolę twórcy metawersum (wewnętrznego świata Piaskownicy), jak i użytkownika, który bierze udział w świecie tworzonym przez innych graczy. Warto podkreślić, że w myśl koncepcji NFT twórcy w Piaskownicy są właścicielami swoich dzieł i mają do nich prawa, które mogą zbywać, posługując się walutą sand.
Decentraland
Decentraland jest połączeniem medium społecznościowego oraz wirtualnego świata, opartym na technologii blockchain. Przypomina nieco niemal dwudziestoletni obecnie projekt Second Life. Operując NFT w Decentraland, możesz nabywać i zbywać nieruchomości, dzieła sztuki, a także ubrania i inne przedmioty.
Co ciekawe, w przeciwieństwie do wielu innych gier Decentraland pozwala na uczestnictwo użytkowników w zdecentralizowanej, autonomicznej organizacji platformy (DAO), poprzez sprawowanie bezpośredniej kontroli nad regułami świata online.
Posiadacze NFT mogą głosować zasady gry i zasady organizacyjne. Mechanizm ten ma wpływ na całą rzeczywistość Decentraland, tworząc wirtualną krypto-gospodarkę.
Oczywiście brak moderacji w połączeniu z pełną swobodą graczy to nie tylko wirtualna „wolność”, ale także wysokie ryzyko oszustw, kradzieży danych czy prześladowania i hejtu.
Co niesie ze sobą rozwój metawersum?
Idea metawersum jest obiecująca i wiele wskazuje na to, że będzie się rozwijać. Prawdopodobnie na razie w formie nowych projektów opartych na blockchainie, które z czasem być może się połączą. Dlatego warto zastanowić się, co ekspansja metawersum może przynieść w szerszym kontekście.
Skutki rozwoju metawersum – Kryptowaluty i NFT
Po pierwsze, należy spodziewać się rozszerzenia blockchainu, a także, co jest z nim bezpośrednio związane, rozwoju rynku kryptowalut i NFT. Jeśli metaverse ma być tworem globalnym, po prostu najlepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie jednej waluty. Dlaczego? Załóżmy, że robimy zakupy w wirtualnym sklepie spożywczym – wybieramy dżem borówkowy od dostawcy ze Szwecji, żółty ser z Francji i sushi z Japonii.
Cenę towarów chcemy znać, kiedy po nie „sięgamy”, a nie już po dokonaniu zakupów i przeliczeniu przez bank na złotówki szwedzkich koron, euro oraz juanów. Cena w kryptowalucie będzie jasna i łatwa do interpretacji dla każdego użytkownika metawersum, szczególnie jeśli również zarabia w tej samej kryptowalucie.
Oczywiście rynek kryptowalut jest dziś znacznie bardziej „niepewny” od walut narodowych, jednak specjaliści oczekują jego stabilizacji w przypadku rozwoju metawersum na dużą skalę.
Podobnie jak na rynku kryptowalut, z dużym prawdopodobieństwem należy się spodziewać rozwoju w obszarze NFT. Rozszerzenie wirtualnej rzeczywistości prawdopodobnie poskutkuje zapotrzebowaniem na dostęp do wirtualnych dóbr. Już dziś z powodzeniem wykorzystuje się NFT do udzielania dostępu do wirtualnych gadżetów czy dzieł sztuki. W 2021 r. przy udziale NFT za cenę 312 700 zł na aukcji w Polsce sprzedano pracę Tomasza Górnickiego „Fortune” z cyklu „Outer dark”.
Nowe formy pracy zdalnej
Choć istniejąca obecnie technologia pozwala na przeniesienie pracy w wielu zawodach i na wielu stanowiskach do formy zdalnej, to jednak nadal istnieje sporo obszarów, w których wykonywanie zawodowych obowiązków łatwiej i efektywniej jest przeprowadzać „w realu”.
Chodzi tu nie tylko o sytuacje, w jakich po prostu nie da się zrobić czegoś inaczej niż fizycznie (np. dowieźć chleba do piekarni), ale również o takie, w których chodzi np. o lepszą kontrolę jakości. Trudno dokonać tego, mając do dyspozycji wyłącznie zdjęcie towaru czy nawet wideo z nim. Co innego, jeśli dzięki metawersum będzie można dokładnie obejrzeć jakiś przedmiot, ocenić jego wymiary, elastyczność bądź inne parametry.
Warto podkreślić, że pewne formy wirtualnej rzeczywistości przeznaczone do pracy istnieją oczywiście już obecnie. Jest nim choćby Microsoft Mesh, trójwymiarowy odpowiednik Teamsa, czy przydatny w socjalizacji pracy Gather.town. Wspominając o socjalizacji, nie sposób pominąć faktu, że rozszerzenie pracy zdalnej na kolejne obszary i zawody niesie ze sobą nie tylko benefity w postaci większych możliwości dla pracowników, ale także zjawiska niekorzystne.
Już dziś obserwujemy wydzielanie pewnych obszarów działalności korporacji do państw, w których obywatele chętnie pracują za stosunkowo niskie wynagrodzenie. Firma obniża koszty, ale współpracownicy nie budują relacji, ponieważ znajdują się fizycznie daleko, a nierzadko funkcjonują na co dzień w zupełnie odmiennej kulturze. W ten sposób, bez bezpośredniego spotkania, trudno nawiązać dobry kontakt.
Rozpowszechnienie pracy zdalnej na skalę globalną z pewnością wpłynie na zmianę dotychczasowych założeń gospodarczych, w których funkcjonowaliśmy w przeszłości i które są nam znane obecnie.
Socjal media – bardziej wirtualne miejsce spotkań niż platforma wymiany informacji
Socjalizacja to nie tylko praca oczywiście, ale przede wszystkim media społecznościowe. Dziś interakcja między użytkownikami platform ogranicza się do tekstu, obrazu 2D i filmu. Metawersum będzie w stanie dostarczyć nowych doświadczeń i prawdopodobnie zatrze granice między mediami społecznościowymi a finansami, życiem zawodowym czy cyfrową tożsamością.
Wielu specjalistów traktuje go obecnie podobnie jak wspomnianą już grę Second Life, w której awatar po prostu „żyje” – robi zakupy, spotyka się ze znajomymi itp. W metawersum być może będzie w ten sposób „chodził” do pracy czy do banku po kredyt, legitymując się cyfrowym dokumentem, a „po godzinach” umawiał się na kawę z przyjaciółmi lub „spędzał” weekendy w Tajlandii albo na Malediwach.
Czy metawersum zrewolucjonizuje branżę e-commerce? Czego oczekiwać?
Oczekuje się, że metawersum połączy różne dziedziny aktywności człowieka: życie zawodowe i towarzyskie, edukację, finanse oraz sprawy urzędowe, a także obejmie ogromny obszar konsumpcji – branżę e-commerce. W jakich aspektach metawersum ma szansę zrewolucjonizować e-commerce?
Połączenie kanałów sprzedaży online i offline
Metaverse ma potencjał, aby połączyć e-commerce z zakupami w świecie rzeczywistym. To ważne, ponieważ zdecydowana większość klientów wysoko ceni możliwość dotknięcia, dokładnego obejrzenia oraz wypróbowania produktów w sklepie. Nie chodzi tutaj oczywiście o duplikowanie sklepu online w postaci offline czy odwrotnie. Z tej opcji możemy swobodnie korzystać już dzisiaj. Metawersum wymaga kreatywności i stworzenia klientowi zupełnie innych doświadczeń.
Koncepcja ta pozwala na wprowadzenie klienta w nowy wymiar osobistego doświadczenia z pominięciem jego ewentualnych fizycznych ograniczeń. Pozwala na przetestowanie produktu przed zakupem, co przynosi branży e-commerce wymierne korzyści w postaci:
- zwiększonego zainteresowania produktem, który można sprawdzić w 3D przed zakupem;
- mniejszego odsetka zwrotów i rezygnacji – klient dokona zakupu bardziej świadomie;
- mocniejszego związania klienta z marką, zwłaszcza wtedy, kiedy konkurencja nie oferuje możliwości testu 3D.
Lepsze zrozumienie potrzeb klienta
Potrzeba klienta to kluczowy element sukcesu danego produktu. Dziś marketing bazuje na badaniach rynku głównie w postaci ankiet. O ile lepszy mógłby być produkt, jeśli klient mógłby go wypróbować w wirtualnej rzeczywistości? Czy wówczas jego ocena nie byłaby daleko bardziej adekwatna? Zdecydowanie tak.
Przetestowanie potencjalnego sukcesu produktu przed jego stworzeniem to ogromna oszczędność kosztów oraz możliwość udoskonalenia wyrobu jeszcze przed jego pierwszym użyciem w realnym świecie. W tym kontekście metawersum pozwoli nie tylko na wytwarzanie wysokiej jakości produktów, ale także na dokładniejsze określenie grupy docelowej i precyzyjne zaplanowanie wielkości produkcji.
Katalog 2D vs wirtualny sklep 3D
Niezależnie od tego, czy trzymasz w ręku katalog drukowany, czy też przeglądasz go na ekranie smartfona, ciągle masz do czynienia z rzeczywistością 2D. Trochę bardziej zaawansowaną w przypadku projekcji wideo z poziomu wyświetlacza, ale jednak dwuwymiarową.
Metawersum pozwoli to zmienić i przejść od katalogów 2D do trójwymiarowych sklepów obsługiwanych w czasie rzeczywistym. Możliwość przetestowania produktu w 3D to dla klienta wartość, za którą jest w stanie zapłacić. Dzięki metawersum branża e-commerce może zatem liczyć również na zwiększenie rentowności.
Nowe metody budowania wizerunku marki
Dziś wizerunek marki opiera się głównie na spersonalizowanych doświadczeniach oraz zaangażowaniu klienta. Personalizacja w obecnym e-commerce sprowadza się do rekomendacji produktów lub rabatów. Metawersum pozwoli na zaoferowanie klientom precyzyjnie dopasowanych do ich potrzeb doświadczeń, spersonalizowanych na niespotykanym dotąd poziomie.
Hiperpersonalizacja w połączeniu z aktywnym uczestnictwem w działaniach marki pozwala zbudować bliską relację z klientem. W metawersum możesz na przykład zaproponować wybranym klientom ekskluzywny, limitowany produkt albo udział w określonych eventach, prapremierach czy przyglądanie się procesowi wytwarzania produktów na indywidualne zamówienie.
Czy jedno zunifikowane metawersum to przyszłość e-commerce? Dokąd zmierzają trendy?
Idea metawersum, choć oczywiście nie funkcjonuje jeszcze w naszej rzeczywistości, nie jest mglistą koncepcją, a dość konkretnym projektem popieranym przez takich gigantów, jak Facebook, Google czy Microsoft. Za tą protekcją kryją się konkretne działania, które dążą do realizacji. Warto wspomnieć choćby o planach Zuckerberga na wykorzystanie tej koncepcji do pracy zdalnej i poprawy możliwości finansowych obywateli krajów rozwijających się. Stąd już tylko krok do zwirtualizowania innych dziedzin życia, w tym handlu, dla którego możliwości metawersum stanowią atrakcyjną możliwość zwiększenia przychodów.
Choć jeden, zunifikowany metaverse wydaje się z dzisiejszej perspektywy odległą przyszłością, to jednak z całą pewnością obserwujemy wokół zmiany, które mogą doprowadzić do jego powstania i doświadczania projektów wykorzystujących tę ciekawą i obiecującą ideę.